Διέγερση Ωοθηκών

Ο σκοπός της διέγερσης των ωοθηκών στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι να αυξήσουμε τον αριθμό των ώριμων ωοθυλακίων στο μέγιστο δυνατό και να συγχρονίσουμε την ανάπτυξη, σε όσο το δυνατό περισσότερα  ώριμα ωοθυλάκια.

Φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για πρόκληση είναι τα αντιοιστρογόνα  (κλομιφένη),ανάλογα αγωνιστές GnRH, ανθρώπινες γοναδοτροφίνες (εμμηνοπαυσιακές,χοριακή),η ανασυνδυασμένη FSH και τα ανταγωνιστικά ανάλογα GnRH.

Η χρήση της κλομιφαίνης για την διέγερση των ωοθηκών προκαλεί ενεργοποίηση και ανάπτυξη πολλαπλών ωοθηλακίων. Η θεραπεία μπορεί να αρχίσει από την 2η μέχρι την 6η ημέρα του κύκλου, συνολικά για πέντε ημέρες.

Οι ανθρώπινες γοναδοτροπίνες  είναι δυο τύπων: η ανθρώπινη εμμηνοπαυσιακή γοναδοτροπίνη (HMG – humanmenopausalgonadotrofin), η οποία περιέχει σε ίση αναλογία  FSH και LH (1:1). Η FSH προκαλεί την ωρίμανση των ωοθυλακίων, ενώ η  LH προκαλεί την ωοθηλακιορρηξία  και  τη διατήρηση της λειτουργίας του ωχρού σωματίου και ηχοριακή γονιδοτροφίνη  παρασκευάζεται από τα ούρα εγκύων γυναικών και εμφανίζει δραστικότητα ανάλογα της LH .

Η invitro παρασκευή της ανασυνδυασμένης FSH (recFSH ή rFSH) παρουσιάζει κλινικά και ερευνητικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με την  ανθρώπινη εμμηνοπαυσιακή γοναδοτροπίνη (HMG). Κάποια από τα πλεονεκτήματα της  είναι η σταθερότητα  του φαρμάκου, η υψηλού βαθμού καθαρότητα, η μεγάλη βιολογική δραστικότητα και η δυνατότητα  για μεταβολές της χημικής δομής και άρα παραγωγής νέων σκευασμάτων με τροποποιημένη δραστικότητα, ενώ υπάρχει παντελής έλλειψη LH.

Η θεραπεία με αγωνιστές GnRH έχει ως στόχο  την  ελάττωση της γοναδοτροφικής έκκρισης και την αποφυγή πρόωρης ωορρηξίας. Αυτό οφείλεται στη δέσμευση των υποδοχέων GnRH, στην υπόφυση από τον αγωνιστή για μακρό χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα αρχικά μεν, να προκαλείται αύξηση της έκκρισης των γοναδοτροπινών, στη συνέχεια ελάττωση για όσο διάστημα χορηγείται ο αγωνιστής.

Τα ανταγωνιστικά ανάλογα GnRH ανταγωνίζονται τον GnRH για τους υποδοχείς του, επί της μεμβράνης των γοναδοτρόπων κυττάρων της υπόφυσης και με τον τρόπο αυτό αναστέλλουν ταχύτατα την έκκριση της LH και πιο αργά της FSH. Παρουσιάζουν τα εξής πλεονεκτήματα: βραχύτερη διάρκεια θεραπείας, αποφυγή της αρχικής διεγερτικής δράσης των αγωνιστών,ελάττωση του κίνδυνου για σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών και απλή χρήση.

Η παρακολούθηση της θεραπείας αποβλέπει στη μέτρηση της ανάπτυξης και της αύξησης των ωοθυλακίων, στη χορήγηση της κατάλληλης εξατομικευμένης αγωγής για κάθε ασθενή και στην πρόληψη των παρενεργειών. Γίνεται κολπικός υπέρηχος την 1-2η ημέρα του κύκλου για τον αποκλεισμό άλλων παθολογικών καταστάσεων (κύστεις κ.λ.π.), ακολουθεί άλλος την  4-5η  ημέρα του κύκλου για τη μέτρηση των ωοθυλακίων και εξατομικεύεται κάθε 2-3 ημέρα ανάλογα με την ανταπόκριση των ωοθηκών. Η μέτρηση των επιπέδων των ορμονών χρειάζεται πολλές φορές  για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων.